Μελατονίνη: Η “ορμόνη του ύπνου” που ρυθμίζει το βιολογικό μας ρολό – Η μελατονίνη έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής τα τελευταία χρόνια, κυρίως ως συμπλήρωμα ύπνου. Όμως στην πραγματικότητα αποτελεί μια φυσική, πανίσχυρη ουσία που παράγει το σώμα μας καθημερινά. Τι ακριβώς είναι, πώς λειτουργεί και πότε πραγματικά μας βοηθά;
Τι είναι η μελατονίνη;
Η μελατονίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται κυρίως από τον επίφυση (pineal gland) στον εγκέφαλο. Ο οργανισμός μας τη συνθέτει φυσικά όταν πέφτει το φως, γι’ αυτό συχνά ονομάζεται και «ορμόνη του ύπνου».
Ο ρόλος της είναι να ενημερώνει το σώμα ότι έφτασε η ώρα να χαλαρώσει και να προετοιμαστεί για ύπνο. Δεν είναι υπνωτικό, αλλά ρυθμιστής του κιρκάδιου ρυθμού — του εσωτερικού μας βιολογικού ρολογιού.
Πώς λειτουργεί η μελατονίνη;
1. Αντιλαμβάνεται το σκοτάδι
Όταν η μέρα τελειώνει και το φως μειώνεται, ο εγκέφαλος δίνει εντολή να αυξηθεί η παραγωγή μελατονίνης.
Αντίθετα, τα έντονα φώτα (και κυρίως οι οθόνες) εμποδίζουν την παραγωγή της.
2. Προετοιμάζει το σώμα για ύπνο
Η μελατονίνη:
-
μειώνει ελαφρά τη θερμοκρασία του σώματος
-
επιβραδύνει τις λειτουργίες
-
δημιουργεί αίσθημα χαλάρωσης
-
συμβάλλει στον σταδιακό ύπνο
3. Ρυθμίζει το βιολογικό ρολόι
Βοηθά τον οργανισμό να γνωρίζει πότε είναι ώρα για εγρήγορση και πότε για ξεκούραση. Γι’ αυτό είναι πολύτιμη σε περιπτώσεις jet lag ή ασταθών ωραρίων εργασίας.
Πού βοηθά η μελατονίνη;
-
Αϋπνία ή δυσκολία να αποκοιμηθείς
-
Jet lag από διαφορά ώρας στα ταξίδια
-
Εργασία σε νυχτερινές βάρδιες
-
Ρύθμιση ύπνου σε εφήβους και ανθρώπους μεγάλης ηλικίας, όπου η φυσική παραγωγή μειώνεται
-
Βραδινή υπερδιέγερση λόγω οθονών
Μορφές μελατονίνης
Κυκλοφορεί ως συμπλήρωμα σε:
-
δισκία
-
στοματικά σπρέι
-
σταγόνες
-
μασώμενα gummies
Η δράση της ξεκινά συνήθως μέσα σε 30 λεπτά έως 1 ώρα.
Είναι ασφαλής;
Η μελατονίνη θεωρείται γενικά ασφαλής σε μικρές δόσεις και για βραχυχρόνια χρήση.
Ωστόσο, είναι πάντα καλό να συμβουλεύεσαι γιατρό — ειδικά αν παίρνεις άλλα φάρμακα, είσαι έγκυος ή θηλάζεις.
Μικρές συμβουλές για να ενισχύσεις τη φυσική παραγωγή μελατονίνης
-
Μείωσε το μπλε φως από κινητό/υπολογιστή 1–2 ώρες πριν τον ύπνο.
-
Προτίμησε χαμηλό, ζεστό φωτισμό το βράδυ.
-
Κράτα σταθερό ωράριο ύπνου.
-
Έκθεση στο φυσικό φως το πρωί — “ξυπνάει” τον οργανισμό.
