Έχουμε ποτέ αναρωτηθεί πως είναι να πρέπει σε λίγες μόνο ώρες να αφήσουμε το περιβάλλον στο οποίο διαμένουμε και να ξεκινήσουμε ένα ταξίδι φυγής επιβίωσης προς έναν άγνωστο προορισμό; Πως θα πρέπει να περάσουμε μέσα από πολεμικές συρράξεις, να κρυφτούμε σε καταφύγια και να περιμένουμε μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος ή κάποια ομάδα ανθρωπιστικής βοήθειας να έρθει να μας σώσει και να μας οδηγήσει σε ένα ασφαλές περιβάλλον;
Γράφει η Δήμητρα Κατεργάρη
Ο «πρόσφυγας» σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης είναι το άτομο που εγκαταλείπει χωρίς την θέληση του το κράτος στο οποίο διαμένει, εξαιτίας διωγμού α) λόγω θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων (πολιτικός πρόσφυγας), β) λόγω πολέμου ή ακόμα και γ) εξαιτίας της ιδιότητας του να αποτελεί μέλος μιας ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας, περισσότεροι από 2 εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν εγκαταλείψει μέχρι τώρα την Ουκρανία (2.155.271), με το υψηλότερο ποσοστό αυτών να μεταβαίνει στην Πολωνία, πάνω από 1,2 εκατομμύρια (1.294.903) και να ακολουθούν η Ουγγαρία με 203.222, η Σλοβακία με 153.303, η Μολδαβία με 82.762, η Ρουμανία με 85.444, η Ρωσία με 99.300 και η Λευκορωσία με 592 πρόσφυγες.
Πως όμως νιώθει το άτομο που εξαναγκάζεται να εγκαταλείψει την καθημερινότητα του, καταλήγοντας σε ένα άγνωστο περιβάλλον; Ο «πρόσφυγας» αντιμετωπίζει δυσκολίες, πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της μετάβασης του στη χώρα υποδοχής. Οι δυσκολίες έγκεινται αρχικά στο γεγονός ότι δεν έχει τη δυνατότητα επιλογής και υφίσταται αλλαγές στο πλαίσιο της κοινωνίας, της οικογένειας και γενικότερα των συνθηκών που είχε συνηθίσει μέχρι πρότινος. Έτσι η αναγκαστική μετανάστευση αποτελεί μία στεσογόνος εμπειρία που κάνει το άτομο ευάλωτο σε ψυχολογικά προβλήματα (Tyrer & Fazel, 2014).
Αυτή η αιφνίδια αλλαγή στην καθημερινότητα των προσφύγων, α) λόγω της διαφορετικής χώρας μετάβασης, β) της καινούργιας κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, γ) της φτώχειας, δ) των χρονικών καθυστερήσεων των κέντρων ασύλου, ώστε να επιτευχθεί το καθεστώς της μετανάστευσης τους και ε) της νομικής διεκπεραίωσης των αιτημάτων για άσυλο, μετεγκατάσταση ή οικογενειακή επανένωση με μέλη της οικογένειας τους, στ) της κοινωνικής και πολιτισμικής απομόνωσης τους, καθώς και ζ) της απώλειας των αγαπημένων προσώπων τους, έχουν σαν αποτέλεσμα την πηγαία δημιουργία του συναισθήματος της ανασφάλειας, της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες, καθώς επίσης και διάφορων διαταραχών λόγω άγχους, ακόμα και κατάθλιψης. Άρα έχουμε σαν αποτέλεσμα άμεση επιβάρυνση της ψυχικής τους υγείας και εμφάνιση διαφόρων τύπων ψυχικών διαταραχών.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, οι ομάδες της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, καθώς και όλες οι αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας που βρίσκονται στην Ουκρανία και στις γειτονικές χώρες, παρέχουν μία πληθώρα υπηρεσιών από συγκέντρωση και διανομή ειδών πρώτης ανάγκης, διανομή νερού, τροφίμων και καταφύγιων στους εκτοπισμένους, ενημέρωση, καθώς και νομική και ψυχολογική υποστήριξη.
Δήμητρα Κατεργάρη
6939864707
dkatergari@yahoo.gr
Κοινωνική Ανθρωπολόγος
-Υπεύθυνη Παρακολούθησης Προγραμμάτων του Προσφυγικού
