Στο έργο του Έντβαρντ Μουνκ, η ζωγραφική συνδέεται βαθιά με τον θάνατο και την απώλεια, σε τέτοιο βαθμό ώστε οι πίνακές του να μοιάζουν με ζωντανές αναπαραστάσεις του πόνου και της αγωνίας, προκαλώντας στον θεατή την αίσθηση ότι οι μορφές τους τον παρακολουθούν, τον στοιχειώνουν.
Ο Νορβηγός καλλιτέχνης, γνωστός κυρίως για την «Κραυγή», δημιούργησε επίσης έναν από τους πιο απόκοσμους και φορτισμένους πίνακές του, το «Ο Θάνατος και το Παιδί» (1899) — ένα έργο που για κάποιους ξεπερνά την τέχνη και φλερτάρει με το ανεξήγητο.
Υπάρχουν αναφορές για περίεργα φαινόμενα γύρω από τον πίνακα: ανεξήγητους ψιθύρους, κινήσεις και την υποτιθέμενη εξαφάνιση της μορφής του παιδιού από τον καμβά. Ο ίδιος ο Μουνκ είχε βιώσει βαθιές προσωπικές τραγωδίες, χάνοντας τη μητέρα, την αδελφή και τον πατέρα του σε νεαρή ηλικία — γεγονότα που διαμόρφωσαν τη σκοτεινή, εσωστρεφή ματιά του και διαποτίζουν την τέχνη του με υπαρξιακή θλίψη.
Η ιδέα ενός πίνακα που «ζωντανεύει» ή φέρει κάτι πέρα από το ορατό, επανέρχεται ξανά και ξανά τόσο στη λογοτεχνία όσο και στον κινηματογράφο, αναδεικνύοντας τον τρόμο που γεννά η σκέψη πως η τέχνη μπορεί να ξεφύγει από τα όρια του άψυχου και να αποκτήσει δική της παρουσία.
Από το μυθιστόρημα «Ο Δολοφόνος του Κομεντατόρε» του Χαρούκι Μουρακάμι, όπου οι ζωγραφισμένες μορφές ξεφεύγουν από τα όρια του καμβά για να κατακλύσουν την πραγματικότητα του πρωταγωνιστή, μέχρι το κινηματογραφικό «Velvet Buzzsaw» με τον Τζέικ Τζίλενχαλ και το εμβληματικό «Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι» του Όσκαρ Ουάιλντ, η σύνδεση ανάμεσα στην εικόνα και το υπερφυσικό παραμένει σταθερά ανατριχιαστική και αινιγματική.
Ο Μουνκ, όπως και ο αφανής ζωγράφος του Μουρακάμι, δεν κατέγραψε απλώς ένα στιγμιότυπο· αιχμαλώτισε ένα συναίσθημα, μια ανάμνηση, ίσως ακόμα και κάτι πιο άυλο — μια ψυχή. Οι πίνακές του δεν είναι απλές εικόνες, αλλά παράθυρα σε έναν εσωτερικό κόσμο που εξακολουθεί να πάλλεται.
Ίσως, λοιπόν, δεν πρόκειται για φαντασία όταν λέμε πως η τέχνη μπορεί να «ζωντανέψει». Όχι μέσω κάποιας υπερφυσικής δύναμης, αλλά μέσω της ίδιας της ανθρώπινης εμπειρίας που έχει εντυπωθεί με τέτοια ένταση στον καμβά, ώστε να συνεχίζει να αναπνέει μέσα στον χρόνο.
