Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ψηφιδωτό με εντυπωσιακές λεπτομέρειες, κατά τη διάρκεια ανασκαφών στην εκκλησία μεγάλης βυζαντινής μονής, αφιερωμένης στον Μεγάλο Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη.
Η μονή, από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είναι στην περιφέρεια Κοτυώρων (Ορτού) στη βόρεια Τουρκία, στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Η εκκλησία της Μονής ανακαλύφθηκε πρώτη φορά το 2023 στην επαρχία Ταταύλα (Kurtulus) η οποία, κατά την αρχαιότητα ήταν τόπος συνάντησης προσκυνητών και πιστών από την Επισκοπή Πολεμωνίου (σημερινή Φατσά).
Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α’ (Μέγας Κωνσταντίνος) και την μητέρα του Αγία Ελένη που ήταν Αυτοκράτειρα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Το σωζόμενο ψηφιδωτό αποτελείται από γεωμετρικά και βοτανικά σχέδια που δημιουργήθηκαν με λευκές, μαύρες και κόκκινες ψηφίδες. Η κύρια εικόνα περιλαμβάνει δύο ρόμβους πριν καταστραφούν τα σημεία συνάντησης τους από μεταγενέστερη κατασκευή) που πλαισιώνονται από ζεύγη λαβρύων, τον δικέφαλο πέλεκυ που αποτελούσε σημαντικό σύμβολο θεοτήτων και θρησκευτικών τελετουργιών στην αρχαία Εγγύς Ανατολή. Τα βοτανικά στοιχεία περιλαμβάνουν φυλλώδη φυτά.
Η βυζαντινή μονή ανακαλύφθηκε το 2023 κατά τη διάρκεια ανασκαφών σε μια περιοχή της Τουρκίας όπου το 2021 βρέθηκαν οκτώ τάφοι που χρονολογούνται από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Η ανασκαφή του 2023 αποκάλυψε τα ερείπια μιας μεταγενέστερης κατασκευής στους τάφους και την αναγνώρισε ως μοναστηριακή εκκλησία αφιερωμένη στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Κωνσταντίνο και τη μητέρα του Ελένη, που και οι δύο τιμούνταν ως άγιοι στον ανατολικό χριστιανισμό.
