Συνολικά 422.688 Έλληνες έχουν ήδη επιστρέψει, από τους 659.547 πολίτες της γενιάς του brain drain, που έφυγαν από το 2010, καταγράφοντας αναστροφή κατά 64%. Μάλιστα, το 2023 ήταν η πρώτη χρονιά που το ισοζύγιο μετανάστευσης ήταν θετικό.
Συγκεκριμένα, το 2023 επέστρεψαν 47.200 Έλληνες, ενώ έφυγαν 32.800, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Eurostat.
Οι αριθμοί δείχνουν πως υπάρχει μια αλλαγή στο κλίμα και πολλοί είναι οι Έλληνες του εξωτερικού που αποφασίζουν να επιστρέψουν, είτε για συναισθηματικούς λόγους, είτε γιατί βλέπουν βελτίωση στην κοινωνικο-οικονομική κατάσταση.
Η επιστροφή σε αριθμούς
Σύμφωνα με τα ευρήματα της Έρευνας «Μετά την Επιστροφή»:
- Το 50% όσον επέστρεψαν ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία 35-44.
- Το 78% έζησε στο εξωτερικό για πάνω από 6 χρόνια.
- Το 84% διαθέτει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών.
Εξετάζοντας τους κυριότερους λόγους επιστροφής γίνεται σαφές πως οι περισσότεροι επιστρέφουν λόγω νοσταλγίας και οικογένειας. Για παράδειγμα, το 49% δήλωσε πως επέστρεψε για τους γονείς τους, το 33% για τις ανθρώπινες σχέσεις και το 39% για το «κλίμα» και τον «καλό καιρό».
Την ίδια ώρα, μόλις το 25% επέστρεψε μετά από πρόταση εργασίας και το 10% γύρισε στη χώρα για να κάνει κάτι δικό τους.
Οι προκλήσεις παραμένουν
Παρά την αλλαγή κλίματος, τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν πως οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επαναπατρισθέντες παραμένουν, τόσο σε επαγγελματικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο καθημερινότητας συμπεριλαμβανομένων του συστήματος υγείας, του εκπαιδευτικού συστήματος και τις προοπτικές ζωής στην Ελλάδα.
Οι μικρές προοπτικές εξέλιξης (8%), οι χειρότερες συνθήκες εργασίας (18%) και οι χαμηλότεροι μισθοί (33%) είναι ανάμεσα στα μεγαλύτερα εμπόδια για να επιστρέψει κάποιος, σύμφωνα με την έρευνα.
Παράλληλα, ανάμεσα στις σημαντικότερες δυσκολίες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επιστροφής, είναι η ανεπάρκεια ενημέρωσης από κρατικούς φορούς (56%) και η δυσκολία εύρεσης στέγης (38%).
Από τις επιστροφή τους και έπειτα, οι ερωτηθέντες απάντησαν πως ανάμεσα στις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετώπισαν ήταν η γραφειοκρατία κατά 51% και η εταιρική κουλτούρα κατά 49%.
Τα φορολογικά κίνητρα
Αξίζει να σημειωθεί πως τα σημαντικότερα κίνητρα που αξιοποίησαν για την επιστροφή τους ήταν κυρίως φορολογικά ή είχαν να κάνουν με τις επιχειρήσεις, κατά 49%.
Το Υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας έχει θέσει σε εφαρμογή ένα πλέγμα ισχυρών φορολογικών κινήτρων, προκειμένου να προσελκύσει Έλληνες που εργάζονται ή διαμένουν στο εξωτερικό, αλλά και ξένους επενδυτές ή ψηφιακούς νομάδες.
Τα φορολογικά κίνητρα που έχουν νομοθετηθεί είναι μεταξύ άλλων, η μεταφορά φορολογικής κατοικίας για φυσικά πρόσωπα (Άρθρο 5Γ):
- Φορολόγηση μόνο στο 50% του εισοδήματος από εργασία
- Διάρκεια εφαρμογής: 7 έτη
- Δεν απαιτείται φορολόγηση του εισοδήματος που έχει παραχθεί εκτός Ελλάδος
- Υποχρεωτική εγκατάσταση στην Ελλάδα για τουλάχιστον 183 ημέρες ετησίως
Πρόκειται για μέτρα που στοχέχουν σε στελέχη, επιχειρηματίες, επαγγελματίες & επιστήμονες που θέλουν να επαναπατριστούν.
Παράλληλα, υπάρχουν κίνητρα για Non-Dom καθεστώς για επενδυτές (Άρθρο 5Α), για συνταξιούχους από το εξωτερικό (Άρθρο 5Β) αλλά και ψηφιακούς νομάδες.
Σε κάθε περίπτωση, η ένταξη στα ειδικά φορολογικά καθεστώτα προϋποθέτει:
- Αποδεδειγμένη φορολογική κατοικία στο εξωτερικό για 5 από τα 6 προηγούμενα έτη
- Μεταφορά της φορολογικής κατοικίας στην Ελλάδα
- Καταχώριση σχετικής αίτησης στην ΑΑΔΕ και τήρηση των απαιτούμενων προϋποθέσεων
