Το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα είναι ένα από τα πιο σημαντικά και αναγνωρισμένα έργα της αρχαίας φιλοσοφίας, το οποίο πραγματεύεται τη φύση του Έρωτα μέσα από ένα εορταστικό συμπόσιο, όπου ο καθένας από τους ομιλητές προσφέρει τη δική του άποψη και προσέγγιση στο θέμα. Το έργο εξετάζει τον Έρωτα υπό διαφορετικές οπτικές γωνίες, και τα οκτώ εγκώμια που ακούγονται αναδεικνύουν τις κοινωνικές τάσεις και αντιλήψεις που επικρατούσαν στην Αθήνα της εποχής του Πλάτωνα. Η χαρούμενη ατμόσφαιρα της συντροφιάς αντιπαραβάλλεται με τη σοβαρότητα και τη φιλοσοφική ένταση του λόγου του Σωκράτη, ο οποίος θεωρείται ο πιο σημαντικός και μυστικιστικός φιλόσοφος στο συμπόσιο.
Η εκδήλωση του συμποσίου λαμβάνει χώρα το 416 π.Χ., προς τιμή του ποιητή Αγάθωνα, ο οποίος είχε κερδίσει την πρώτη του νίκη στην τραγωδία. Αυτή η περίοδος είναι καθοριστική για την Αθήνα, καθώς η πόλη βρίσκεται στην κορυφή της δύναμής της και λίγο πριν από την εκστρατεία στη Σικελία, με τον Αλκιβιάδη να έχει αναλάβει την ηγεσία του μεγάλου στρατηγικού εγχειρήματος. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα γεμάτη φιλοδοξία και επιτυχία, με τον Αλκιβιάδη να είναι μεθυσμένος τόσο από το κρασί όσο και από τις προσωπικές του φιλοδοξίες, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της πολιτικής και κοινωνικής ατμόσφαιρας της εποχής, όπως αποδίδει ο Θουκυδίδης.
Ο Αριστοφάνης, με τη συμμετοχή του στο συμπόσιο, φέρνει το πνεύμα και την ευθυμία της εποχής του, καθώς είναι γνωστός για τα κωμικά του έργα όπως οι ‘Ορνιθες και η Λυσιστράτη, γεμάτος ευφυΐα και χιούμορ. Παρόλα αυτά, το έργο του Πλάτωνα τον καταγράφει όπως ήταν στην ακμή της δημιουργικότητάς του, σε αντίθεση με την εικόνα του ανθρώπου που γνώρισε αργότερα, απογοητευμένος από τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις της πόλης.
Η σύνθεση του Συμποσίου από τον Πλάτωνα προσφέρει όχι μόνο μια φιλοσοφική ανάλυση του Έρωτα, αλλά και μια βαθιά κοινωνική και πολιτική τοποθέτηση για τη ζωή στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ., με έναν συνδυασμό της έντονης διανοητικής έντασης και της καθημερινής χαράς που επικρατούσε στο δημόσιο και ιδιωτικό βίο.
Απουσιάζει κάθε υπαινιγμός για όσα τραγικά έμελλε να συμβούν στην Αυτοκρατορία. Με αυτόν τον τρόπο επαυξάνεται η αίγλη των προσώπων. Χωρίς εκτιμήσεις «εκ των υστέρων» περιγράφει σταθερά και αντικειμενικά το πνεύμα της εποχής και τη δεσπόζουσα προσωπικότητα της στιγμής, τον άνδρα τον ΄γεμάτο ξιπασιά και κρασί΄- τον Αλκιβιάδη- στήνοντας το σκηνικό που χρειάζεται για να προβάλλει ανάγλυφα η φιλοσοφία την οποία ενσαρκώνει ο Σωκράτης.
Το Συμπόσιο όταν γράφτηκε το 386 περίπου, κανένα από τα πρόσωπα δεν ήταν στη ζωή.
Ο διάλογος έχει τη μορφή δράματος εξιστορημένου σε πλάγιο λόγο. Ο πραγματικός αφηγητής, ο Απολλόδωρος ο Φαληρέας (αναφέρεται γι’ αυτόν ότι ξέσπασε σε υστερικά κλάματα όταν ο Σωκράτης άδειασε το ποτήρι με το κώνειο) εξιστορεί όσα του έχει αφηγηθεί ο Αριστόδημος που ήταν παρών σε αυτό το Συμπόσιο προς τιμή του ποιητή Αγάθωνα για τη πρώτη νίκη του στη τραγωδία. Διηγείται λοιπόν πώς αποφασίζει η συντροφιά να περάσουν τη βραδιά εκφωνώντας ο καθένας ένα εγκώμιο για τον Έρωτα. Ο Σωκράτης συμφώνησε αμέσως με την ιδέα αφού η ΄τέχνη του έρωτα΄ ήταν η μόνη που κατείχε.
Φωτογραφίες: Karol Jarek
