Ο μαραθώνιος είναι ένα εξαιρετικά απαιτητικό άθλημα που επιβαρύνει το σώμα σε πολλαπλά επίπεδα.
Ενδέχεται να οδηγήσει σε μυοσκελετικούς τραυματισμούς, νεφρική δυσλειτουργία, γαστρεντερικές διαταραχές, αλλά και αυξημένο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας. Μια πρόσφατη μελέτη στρέφει το ενδιαφέρον στον εγκέφαλο, τονίζοντας πως αυτός, στην προσπάθεια αναπλήρωσης της χαμένης ενέργειας, φτάνει στο σημείο να καταναλώνει τον ίδιο του τον ιστό, σύμφωνα με το LiveScience.
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Metabolism, έδειξε πως μετά τον τερματισμό, οι μαραθωνοδρόμοι παρουσίαζαν μειωμένα επίπεδα ενός σημαντικού δείκτη για τη μυελίνη — τη λιπώδη ουσία που περιβάλλει και προστατεύει τις εγκεφαλικές συνδέσεις. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο εγκέφαλος, υπό συνθήκες ακραίας καταπόνησης, αρχίζει να «καίει» τη μυελίνη ως ενεργειακή πηγή.
Ο ενεργοβόρος εγκέφαλος και τα… εναλλακτικά καύσιμα
Τα καλά νέα για τους δρομείς μεγάλων αποστάσεων είναι ότι οι αρνητικές αυτές επιδράσεις φαίνεται να είναι αναστρέψιμες. Όταν εξαντληθούν τα αποθέματα της βασικής πηγής ενέργειας — της γλυκόζης — το σώμα στρέφεται στην καύση των λιπών ως εναλλακτική πηγή καυσίμου. Ο εγκέφαλος, όντας εξαιρετικά ενεργοβόρος και καταναλώνοντας περίπου το 20% της συνολικής ενέργειας του σώματος, είναι ιδιαίτερα ευάλωτος όταν αυτή εξαντλείται, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε λειτουργικές διαταραχές.
Ο νευροεπιστήμονας Pedro Ramos Cabrer, από το ισπανικό ερευνητικό ινστιτούτο CIC biomaGUNE και συν-συγγραφέας της μελέτης, εξήγησε στο LiveScience ότι ο στόχος της ομάδας του ήταν να εντοπίσουν τις εφεδρικές ενεργειακές πηγές του εγκεφάλου. Εικάζοντας πως η μυελίνη, με τη λιπαρή της σύσταση, θα μπορούσε να αποτελεί μια τέτοια πηγή, στηρίχθηκαν σε προηγούμενες μελέτες σε τρωκτικά. Σε αυτές, διαπιστώθηκε ότι τα λιπαρά οξέα από τη διάσπαση της μυελίνης βοηθούν στην υποστήριξη της επιβίωσης των εγκεφαλικών κυττάρων — ωστόσο η εφαρμογή αυτής της θεωρίας στον άνθρωπο παρέμενε ανοιχτό ερώτημα.
Ο εγκέφαλος πριν και μετά τον Μαραθώνιο
Η ομάδα σάρωσε τους εγκεφάλους 10 δρομέων 48 ώρες πριν τρέξουν Μαραθώνιο και το επανέλαβε δύο ημέρες, δύο εβδομάδες και δύο μήνες μετά τον αγώνα. Χρησιμοποίησαν μαγνητική τομογραφία, η οποία μπορεί να αποκαλύψει την παρουσία μορίων νερού παγιδευμένων μεταξύ των στρωμάτων μυελίνης.
Οι σαρώσεις του εγκεφάλου έδειξαν ότι δύο ημέρες μετά τον αγώνα, η μυελίνη σε 12 περιοχές του εγκεφάλου είχε μειωθεί σε σύγκριση με πριν από τον αγώνα – σε ορισμένες περιπτώσεις, έως και κατά 28%. Ωστόσο, οι αλλαγές στα συνολικά επίπεδα μυελίνης του εγκεφάλου δεν ήταν στατιστικά σημαντικές, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι όποιες αλλαγές ήταν πολύ απομονωμένες σε συγκεκριμένες περιοχές.
«Οι περιοχές που είδαμε να έχουν πιο σημαντικές αλλαγές ήταν αυτές που σχετίζονται με τα κινητικά κυκλώματα και το κέντρο του συναισθηματικού ελέγχου του εγκεφάλου», δήλωσε ο Cabrer, συνδέοντας τα ευρήματα με την πνευματική και σωματική προσπάθεια που απαιτείται για έναν Μαραθώνιο.
Για όσους δρομείς ανησυχούν για αυτόν τον «κανιβαλισμό» του εγκεφάλου, υπάρχουν καλά νέα: Μετά από δύο μήνες, οι μετρήσεις μυελίνης όλων των δρομέων είχαν επανέλθει στα βασικά τους επίπεδα.
Η υπερβολική άσκηση θα μπορούσε να επιδεινώσει το πρόβλημα ατόμων με αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS), όπου τα μεταβολικά μόρια που συνήθως παράγονται από τη μυελίνη βρίσκονται σε έλλειψη. Ωστόσο χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για να επιβεβαιωθεί αυτή η θεωρία, δήλωσαν οι συγγραφείς της μελέτης.
