Η Παγκόσμια Ημέρα Ναρκοληψίας (22 Σεπτεμβρίου 2025) είναι αφιερωμένη στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού για μία πάθηση που παραμένει σχεδόν άγνωστη και παρεξηγημένη, παρά τις σοβαρές συνέπειες που έχει στη ζωή χιλιάδων ανθρώπων.
Τι είναι η ναρκοληψία;
Η ναρκοληψία είναι μια χρόνια νευρολογική διαταραχή του ύπνου που χαρακτηρίζεται από
ανεξέλεγκτη ημερήσια υπνηλία, αιφνίδια επεισόδια ύπνου, καταπληξία (απώλεια μυϊκού τόνου λόγω έντονων συναισθημάτων), παραισθήσεις, υπνική παράλυση και διαταραγμένο νυχτερινό ύπνο. Η πάθηση συνδέεται με χαμηλά επίπεδα της υποκρετίνης (ορμονή που ρυθμίζει την αφύπνιση και την εγρήγορση).
Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι περίπου 4.000 άτομα ζουν με ναρκοληψία, ωστόσο οι περισσότεροι διαγιγνώσκονται με μεγάλη καθυστέρηση —συχνά μετά από 7 έως 15 χρόνια— καθώς η πάθηση συγχέεται με κατάθλιψη, άγχος, έλλειψη ύπνου ή ακόμη και με τεμπελιά.
Συμπτώματα και επιπτώσεις
Τα βασικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
• Ημερήσια υπνηλία και επαναλαμβανόμενες προσβολές ύπνου, ακόμη και σε επικίνδυνες
στιγμές (οδήγηση, εργασία, σχολείο).
• Καταπληξία, δηλαδή ξαφνική απώλεια μυϊκού τόνου που μπορεί να οδηγήσει σε πτώση.
• Παράλυση ύπνου και έντονες οπτικές ή ακουστικές παραισθήσεις κατά την έναρξη ή το τέλος του ύπνου.
• Διακεκομμένος νυχτερινός ύπνος, εφιάλτες και προβλήματα μνήμης.
• Συχνή κοινωνική απομόνωση, άγχος και κατάθλιψη.
Η παρερμηνεία των συμπτωμάτων και η έλλειψη κατανόησης οδηγούν συχνά τους πάσχοντες σε στιγματισμό, χλευασμό και bullying, ακόμα και στο ίδιο τους το περιβάλλον. Η κατάσταση αυτή καταστρέφει την αυτοεκτίμησή τους και τους καθιστά ανίκανους να ζήσουν μια φυσιολογική καθημερινότητα.
Διάγνωση και θεραπεία
Η διάγνωση γίνεται με εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως η πολυπαραμετρική μελέτη ύπνου (PSG), η πολλαπλή δοκιμασία λανθάνοντος χρόνου επέλευσης ύπνου (MSLT), καθώς και με τη μέτρηση της ορεξίνης στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό.
Παρόλο που η ναρκοληψία δεν θεραπεύεται οριστικά, υπάρχουν σήμερα αποτελεσματικές θεραπείες που βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής:
• Διεγερτικές ουσίες (π.χ. Ritalin, Concerta).
• Μοδαφινίλη (ενισχύει την εγρήγορση).
• Pitolisant (Wakix), που δρα μέσω των υποδοχέων ισταμίνης.
• Sodium oxybate (Xyrem), που θεωρείται «game changer» για τους ασθενείς με ναρκοληψία τύπου 1, καθώς μειώνει δραστικά την υπνηλία και τα επεισόδια καταπληξίας, βοηθώντας τους να ζήσουν πιο λειτουργικά.
• Αντικαταθλιπτικά, που περιορίζουν τα συμπτώματα της καταπληξίας και τις διαταραχές ύπνου.
Μήνυμα της ημέρας
Η ναρκοληψία δεν είναι αδυναμία ούτε τεμπελιά είναι μια νευρολογική διαταραχή που απαιτεί έγκαιρη διάγνωση, εξειδικευμένη θεραπεία και κοινωνική κατανόηση.
Είναι μια πραγματικά απίστευτα ψυχοφθόρα πάθηση αφού τα άτομα με ναρκοληψία πρέπει αν την αντιμετωπίζουν 24 ώρες το 24ωρό, Κρίσεις ημερήσιας υπνηλίας και κρίσεις καταπληξίας πολλές φορές κατα την διάρκεια της ημέρας τους καθιστούν ανίκανους να βγάζουν την καθημερινότητα τους .
Aκόμα και ο ύπνος τους είναι ένα τραινάκι του τρόμου με διακεκομένο υπνο, διαρκής εφιάλτες ,υπνική παράλυση, οπτικές ή ηχητικές παραισθήσεις .
Η Παγκόσμια Ημέρα Ναρκοληψίας μας καλεί να σπάσουμε τα στερεότυπα, να ενημερωθούμε και να στηρίξουμε τους συνανθρώπους μας που ζουν με αυτή την πάθηση. Η γνώση και η αποδοχή είναι τα πρώτα βήματα για να χαρίσουμε στους ασθενείς μια ζωή με αξιοπρέπεια και ίσες ευκαιρίες.
www.narcolepsy-com.gr
instagram:narcolepsy.patients.hellas
Χαροκόπου 2 Καλλιθέα 17671 Αθήνα.
6906565311
6948858773
ΝΑΡΚΟΛΗΨΙΑ
Η ναρκοληψία είναι μια ασυνήθιστη νευρολογική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερβολική ανεξέλεγκτη υπνηλία, ακόμη και μετά από επαρκή ύπνο. Ο όρος προέρχεται από την ελληνική λέξη νάρκη, που σημαίνει λήθαργος. Η πάθηση παρερμηνεύεται συχνά ως κατάθλιψη, έλλειψη ύπνου ή άλλων καταστάσεων.
Η ναρκοληψία, μπορεί να πιστεύουμε ότι είναι μια σπάνια πάθηση, αλλά στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 4.000 άτομα. Συνήθως οι ασθενείς αγνοούν την πάθηση ή διαπιστώνουν ότι πάσχουν απο αυτή με πολυετή καθυστέρηση 7 έως 15 ετών.
Η ναρκοληψία πιθανά να εμφανιστεί σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, αλλά το κύριο σύμπτωμα αυτής (η ημερήσια υπνηλία) ξεκινά συνήθως στην εφηβεία ή μεταξύ των 20 και 40 ετών.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η ναρκοληψία είναι αδιάγνωστη και φυσικά ο ασθενής δεν έχει λάβει ποτέ κάποια ανάλογη θεραπεία.
Το άτομο που πάσχει από ναρκοληψία έχει επαναλαμβανόμενες προσβολές ύπνου σε διάφορες χρονικές στιγμές της ημέρας, που όταν έρχονται του είναι αδύνατο να αντισταθεί. Ως αποτέλεσμα μπορεί να αποκοιμηθεί οπουδήποτε, ακόμη και σε ακατάλληλες ή επικίνδυνες συνθήκες όπως κατά τη διάρκεια της εργασίας ή την χρήση μηχανημάτων, κατά την οδήγηση, το σχολείο κλπ.
Μάλιστα τα άτομα που πάσχουν από ναρκοληψία εισέρχονται άμεσα σε κατάσταση ύπνου REM (ύπνος με ταχεία κίνηση των ματιών).
Επίσης, ο ναρκοληπτικός μπορεί να εκδηλώσει επεισόδια καταπληξίας, δηλαδή αιφνίδιας απώλειας του μυϊκού τόνου συχνά ως αποτέλεσμα έντονων συναισθημάτων, όπως γέλιο, έκπληξη ή θυμό.
Τα συμπτώματα καταπληξίας είναι από απώλεια του μυικού τόνου μέρος του σώματος όπως κεφάλι ώμοι γόνατα έως πλήρη κατάπευση όλων των μυων του σώματος που έχει σαν αποτέλεσμα την αιφνίδια πτώση του ασθενούς.
Η διάρκεια της είναι από μερικά δευτερόλεπτα έως αρκετά λεπτά. Εως 40 ́. Στα οποία ο ασθενής έχει πλήρη επίγνωση αλλά αδυνατεί να κινήσει το σωμα του.
O ρόλος της υποκρετίνης
Πολλοί πάσχοντες από ναρκοληψία εμφανίζουν χαμηλά επίπεδα του νευροδιαβιβαστή υποκρετίνη (ονομάζεται και ορεξίνη), που ρυθμίζει την αφύπνιση. Η υποκρετίνη ασκεί ρυθμιστικό ρόλο στον ύπνο εξασφαλίζοντας συνεχή, αδιάκοπο ύπνο, με τα στάδια του ύπνου να εμφανίζονται αρμονικά.
Η έλλειψη της υποκρετίνης ή δυσλειτουργία της, καταστρέφει την αλληλουχία των σταδίων του.
Έχει διαπιστωθεί ότι μετά το φαγητό, όταν δηλαδή υπάρχει αρκετή γλυκόζη στο αίμα, εμποδίζεται η παραγωγή υποκρετίνης και γι’ αυτό και νιώθουμε υπνηλία. Η υποκρετίνη έχει και άλλες ενέργειες και πράγματι φαίνεται να εμπλέκεται στον έλεγχο της όρεξης και στο αίσθημα επιβράβευσης.
Στους περισσότερους ασθενείς με ναρκοληψία, οι νευρώνες που παράγουν υποκρετίνη έχουν καταστραφεί ή υπολειτουργουν δηλαδή παράγουν ανεπαρκείς ποσότητα.
Υπάρχουν δύο τύποι ναρκοληψίας.
Οι άνθρωποι που πάσχουν από τον τύπο 1, που είναι η πιο κοινή μορφή, στερούνται την υποκρετίνη και υποφέρουν από υπνηλία και καταπληξία (σύντομη απώλεια μυϊκού ελέγχου). Αυτό είναι το δεύτερο πιο συνηθισμένο σύμπτωμα της ναρκοληψίας μετά την υπνηλία. Η απώλεια μυϊκού τόνου μπορεί να προκαλέσει από ακαταλαβίστικη ομιλία έως και ολική σωματική κατάρρευση που μπορεί να διαρκέσει λίγα
δευτερόλεπτα ή και λίγα λεπτά. Η καταπληξία προκαλείται συνήθως από έντονα συναισθήματα, όπως γέλιο, θυμό, ντροπή, ενθουσιασμό, έκπληξη ή χαρά.
Τα άτομα με τύπο 2 δεν στερούνται υποκρετίνης και δεν υποφέρουν από καταπληξία.
Αν και η ναρκοληψία παραμένει μια μυστηριώδης ασθένεια, η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί πως αιτία είναι η διαταραχή του ανοσοποιητικού, που «πείθει» το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου να επιτεθεί στα υγιή του κύτταρα.
Οι επιστήμονες εξακολουθούν να μην γνωρίζουν την αιτία της πάθησης. Περιμένουν ένα συνδυασμό γενετικών, αυτοαντιδραστικών κυττάρων και μιας μορφής ενεργοποίησης για την πρόκληση της νόσου, π.χ. μια μόλυνση από ιό
Αλλα σημαντικά συμπτώματα της ναρκοληψίας είναι :
Oπτικές η ακουστικές παραισθήσεις κατά τον ύπνο ή το ξύπνημα
Πολύ έντονα όνειρα
Παράλυση την ώρα που σε παίρνει ο ύπνος ή όταν ξυπνάς
Διαταραγμένο νυχτερινό ύπνο
προβλήματα μνήμης
πρόβλημα ρύθμισης της θερμοκρασιας σώματος
ανεξήγητη αύξηση βάρους
Αγχος και κοινωνική απομόνωση
Κατάθλιψη
Η πάθηση είναι σχεδόν άγνωστη και παρεξηγημένη στην κοινωνία μας.
Είτε τα ποιο σοβαρά της συμπτώματα ,εμφανίζονται κυρίως μέσα από ταινίες σας αστεία και κωμικά.
Είτε η πάθηση, σε ποιο ήπια μορφή ,γίνεται συχνά αντικείμενο παρεξήγησης ή χλευασμου.
Πολλοί πιστεύουν ,ότι η ήπια ημερίσια υπνηλία μπορεί να αντιμετωπιστεί με λήψη εξτρα καφείνης ή με ισχυρότερη θέληση.
Η υπνηλία δεν ελεγχεται ούτε ειναι επιθυμητη γιατί είναι νευρολογικη διαταραχή ,
Δεν είναι σημάδι αδυναμιας ή τεμπελιας.
Ετσι οι πάσχοντες δέχονται συχνα μπουλιγκ παντού από το σχολείο, τις παρέες τους ακόμη και στην ίδια τους την ευρύτερη οικογένεια τους , στο χώρο εργασία τους και πρέπει συνέχεια να απολογούνται και να εξηγούν.
Αυτά φέρνουν κοινωνικό αποκλεισμό απομόνωση και κατάθλιψη. Ουσιαστικά κατστρέφει το άτομο και τον κάνει πλήρως ανίκανο για οτιδήποτε.
Διάγνωση
Γίνεται με πλήρης πολυπαραμετρική μελέτη ύπνου (PSG) και η πολλαπλή δοκιμασία λανθάνοντος χρόνου
επέλευσης ύπνου (MSLT)
Και με την μέτρηση της ορεξίνης Η ορεξίνη μετράται στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό το οποίο λαμβάνεται με οσφυονωτιαία παρακέντηση.
